Γυναίκα. Μητέρα. Σύντροφος. Σύζυγος. Κόρη. Αδερφή. Εγγονή. Εργαζόμενη. Συνάδελφος. Φίλη. Άτομο δημιουργικό, κοινωνικό… και οι ρόλοι μιας γυναίκας δεν τελειώνουν εδώ. Η 8η Μαρτίου έρχεται να θυμίσει τις πολλές πτυχές της ζωής της γυναίκας που παραβλέπονται ή λησμονούνται. Δεν είναι απλώς μια μέρα γιορτής. Είναι μια μέρα που έρχεται να θυμίσει τους αγώνες των γυναικών για ισότητα, ανεξαρτησία και δικαιοσύνη. Ακόμη και σήμερα, το 2023, οι γυναίκες εξακολουθούν να αγωνίζονται για τα αυτονόητα: ασφάλεια, ίσα δικαιώματα στην εργασία, μοίρασμα των καθημερινών υποχρεώσεων στο σπίτι, δικαίωμα στη μητρότητα ή στη μη μητρότητα.
Στην πορεία της ζωής της η γυναίκα συνεχώς διεκδικεί και αναλαμβάνει νέους ρόλους. Η φροντίδα της ψυχικής της υγείας είναι θεμελιώδης για τη διαχείριση των διαφορετικών συναισθηματικών καταστάσεων και προκλήσεων της καθημερινότητας, καθώς είναι μια συνεχής διαδικασία ανάπτυξης. Γιατί, όμως, οι έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες έχουν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες από τους άντρες να διαγνωστούν με κατάθλιψη;
Οι φυσιολογικές ορμονικές αλλαγές που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη διάθεσή τους, ωστόσο από μόνες τους δεν μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη. Υπάρχουν κι άλλοι βιολογικοί παράγοντες, κληρονομικά χαρακτηριστικά αλλά και προσωπικές συνθήκες και εμπειρίες ζωής που σχετίζονται με την εμφάνισή της.
Ξεκινώντας από την εφηβεία, τα ζητήματα σεξουαλικότητας και ταυτότητας, οι συγκρούσεις με τους γονείς αλλά και η πίεση από τις υποχρεώσεις του σχολείου αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης.
Αλλά και το επόμενο στάδιο της ζωής της, που συνήθως περιλαμβάνει την εγκυμοσύνη και την είσοδο στον κόσμο της μητρότητας, δεν είναι εύκολο για τη γυναίκα. Αλλαγές στον τρόπο ζωής και εργασίας της, επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, προβλήματα σχέσεων και έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης, αυξάνουν την πίεσή της, ενώ πολύ συχνή είναι και η εμφάνιση επιλόχειας κατάθλιψης. Μετά τον τοκετό πολλές νέες μητέρες εμφανίζουν συναισθήματα λύπης και θυμού, ωστόσο ένα ποσοστό 10%-15% βιώνει αυτά τα συναισθήματα έντονα και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. H ευθύνη της φροντίδας του νεογέννητου, τα προβλήματα θηλασμού, οι βρεφικές επιπλοκές ή ειδικές ανάγκες, η ελλιπής στήριξη, οδηγούν τη γυναίκα σε αυτό που ονομάζουμε επιλόχεια κατάθλιψη, μια σοβαρή ιατρική κατάσταση που απαιτεί άμεση θεραπεία.
Ένα ακόμη ορόσημο στη ζωή της γυναίκας, όπου ο κίνδυνος εμφάνισης κατάθλιψης μπορεί να αυξηθεί, είναι κατά τη μετάβαση στην εμμηνόπαυση. Την περίοδο αυτή τα επίπεδα οιστρογόνων μειώνονται σημαντικά, κάτι που σε συνδυασμό με την εμφάνιση δυσκολιών στον ύπνο, έντονου άγχους κ.λπ., μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη.
Στα παραπάνω έρχονται να προστεθούν και κοινωνικοί στρεσογόνοι παράγοντες. Οι περισσότερες γυναίκες σήμερα εργάζονται εκτός σπιτιού, ενώ ταυτόχρονα επωμίζονται το σύνολο των οικιακών ευθυνών. Άλλες αντιμετωπίζουν την πρόκληση της μονογονεϊκότητας και άλλες το βάρος της φροντίδας άρρωστων ή ηλικιωμένων μελών της οικογένειας. Και βέβαια μην ξεχνάμε τις κακοποιημένες κατά διάφορους τρόπους γυναίκες.
Η κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε και να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Στην Ευρώπη κάθε χρόνο περίπου 40 εκατομμύρια άνθρωποι εμφανίζουν κατάθλιψη, με το μεγαλύτερο ποσοστό να αφορά τις γυναίκες. Αριθμοί ζοφεροί, που όμως αφορούν μια ασθένεια που μπορεί να αντιμετωπιστεί. Γιατί η κατάθλιψη είναι ασθένεια, μια ασθένεια που αντιμετωπίζεται.
Σε αυτό έρχεται να βοηθήσει και η ΕΠΑΨΥ με την υλοποίηση του ευρωπαϊκού προγράμματος ενάντια στην κατάθλιψη και την αυτοκτονική συμπεριφορά EAAD-Best, ενός προγράμματος που έχει εφαρμοστεί σε περισσότερες από 120 περιοχές σε 15 χώρες εντός και εκτός Ευρώπης με εντυπωσιακά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης και τη μείωση των αυτοκτονιών.
Στεκόμαστε στο πλευρό των γυναικών! Στεκόμαστε στο πλευρό του ανθρώπου!
Πληροφορίες για το EAAD-Best:
*Η Μπέκυ Πάσιο είναι ψυχολόγος, μέλος της ομάδας του προγράμματος EAAD-Best στην Ελλάδα.
